سوال ۱۸۱: اگر تقدیر ما در شب قدر مشخص شده دعا کردن بعد از شب قدر چه فایدهای دارد؟
✅ پاسخ:
🔹 آیات و روایات فراوانی اشاره دارند که دعا، صدقه و نیکوکاریهای انسان، به دگرگونی و بهبود وضع زندگی وی میانجامد یعنی پیآمد کارهای خوب و بد انسان در تغییر سرنوشت او، یکی از قضا و قدرهای کلی و ثابت به شمار میآید در قرآن کریم آمده است: «وَ ما کانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ یسْتَغْفِرُونَ»(۱) یعنی استغفار به رفع عذاب میانجامد و یا «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ»(۲) اگر اهل قریهای ایمان بیاورند و تقوا پیشه کنند برکات آسمان و زمین را بر ایشان نازل میکنیم.» بنابراین تغییر سرنوشت به دست خود انسان، از قضا و قدرهای الهی است و خداوند چنین خواسته است که: «لَیسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعی».(۳)
اینجاست که نقش دعا در زندگی بشری روشن میشود. زیرا دعا یکی از مظاهر قضا و قدر است که هم در سرنوشت انسان مؤثر است و هم میتواند جلو قضا و قدر دیگری را بگیرد. دعا به معنی تغییر دادن خواست الهی نیست. بلکه به این معناست که خواست خدا چنین تعلق گرفته است که هرکس این دعا را بکند و یا صدقه دهد و یا… فلان مورد ابتلا از او برداشته میشود. پس ورود عذاب مثلاً مشروط به عدم دعای بشری است و برداشته شدن عذاب و گرفتاری بوسیله دعا نیز خود یکی از مقدرات الهی است. در شب قدر برخی مقدرات انسان به صورت قطعی ثبت میگردد و برخی به صورت مشروط و دعا در تغییر بسیاری از این مقدرات مشروط تأثیر گذار است. علی بن عقبه میگوید از امام صادق شنیدم که فرمود: «دعا، قضا را برمیگرداند، هرچند آن قضا محکم شده باشد، پس بسیار دعا کنید. زیرا دعا کلید هر رحمتی است».(۴)
📚 پی نوشتها:
۱. انفال(۸) آیۀ ۳۳.
۲. اعراف (۷) آیه ۹۶.
۳. نجم(۵۳) آیۀ ۳۹.
۴. قمی، شیخ عباس، سفینه البحار، دارالاسوه، چاپ دوم، ۱۴۱۶، ج ۳،(ص) ۴۸، باب الدعا بعده العین.
