سوال ۱۳۴: سلام وقت بخیر 🔸 برای دخترم سوال شده که چرا عمو و دایی محرم هستند ولی پسردایی و پسرعمو نامحرم هستند؟  

✅ پاسخ:

با عرض سلام و احترام

🔹 یک نکته مهم و کلیدی در بحث فلسفه احکام این است که علم ما محدود است و نمی‌توانیم به حقایق احکام شرعی پی ببریم؛ اما می‌توانیم با استفاده از تحلیل‌های عقلی، نکاتی را به عنوان دلایل قرار دادن این احکام بیان کنیم.

درباره اینکه چرا افرادی محرم و چرا افرادی نامحرم هستند، نمی‌توان میان افراد نزدیک یا دور فرق گذاشت؛ مثلا بین پسرعمو با پسر همسایه و یا فردی که در کشور دیگری زندگی می‌کند و کاملا بیگانه است، فرقی نیست. همانطور که از معنای لفظ محرم (حرام شده و یا کسی که ازدواج با او حرام است) و نامحرم (حرام نشده و یا کسی که ازدواج با او ذاتا حرام نیست) (۱) مشخص است، علت تقسیم بندی افراد به محارم و غیر محارم، محدودیتی است که افراد محرم نسبت به فرد دارند و آن عدم امکان ازدواج با فرد محرم است. به دنبال آن بحث وجوب حجاب و پوشش در مقابل نا محرم مطرح می گردد لذا در قوانین دینی کسانی که دختر می‌تواند با آن ها ازدواج کند،نا محرم تلقی می‌شوند؛ ولو این که آشنا باشند. قرار دادن احکامی مانند پوشیده بودن یا لمس نکردن نامحرم و … می‌تواند از این جهت باشد که میان این فرد با اشخاص دیگر (چه از طرف مرد و چه از طرف زن) علاقه و محبت ویژه‌ای ایجاد نشود، تا بتوان میان افراد در روابط اجتماعی شاهد روابط سالم و به دور از حاشیه‌های ناسالم و ناایمن باشیم.

📚 پی‌نوشت:

۱. ابن اثیر، النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، بی‌جا، بی‌تا، ج۱، ص۳۷۳.