سوال بیست و یکم: یمانی کیست؟
✅ پاسخ:🔹 قیام یَمانی یا قیام قَحْطانی
از نشانه‌های ظهور، به قیام مردی از نسل امام حسین(ع)،
از اهالی یمن اشاره دارد که پیش از ظهور امام مهدی(عج) رخ می‌دهد.
بنابر گزارش روایات، قیام او با خروج سفیانی و قیام سید خراسانی همزمان خواهد شد.
🌹دعوت مردم به سوی #امام_مهدی،
درگیری با سفیانی و فتح روم و قسطنطنیه از جمله اقدامات یمانی معرفی شده و در روایات شروع قیام او را از یمن دانسته‌اند.
از قرن نخست قمری، افرادی از جمله عبدالرحمان بن محمد بن اشعث کندی که علیه حجاج بن یوسف ثقفی شورش کرد و احمد بن اسماعیل بصری معروف به احمد الحسن ادعا کرده‌اند که یمانی هستند.
💢شخصیت‌شناسی یمانی
یمانی، لقب فردی است که بنا بر روایات، پیش از ظهور امام زمان(عج) قیام می‌کند[۱] و مردم را به سوی وی دعوت می‌کند.[۲]
💢نام اصلی یمانی،
در احادیث شیعه ذکر نشده است؛ اما او از نسل امام حسین(ع)[۳] و یا از نوادگان زید بن علی[۴] دانسته شده است. گفته شده در برخی منابع اهل سنت نام او جهجاه، حسن و یا حسین است.[۵] نویسنده کتاب «رایات الهدی و الضّلال فی عصر الظّهور» گفته است که اگر چه به نَسَب یمانی در روایات تصریح نشده، اما دلایل قطعی ثابت می‌کند که وی از اهل بیت و از نسل امام حسین(ع) است.[۶]
💢در روایتی از پیامبر اکرم(ص)،
از یمانی با عنوان منصور یاد شده که یاری‌دهنده حضرت مهدی است.[۷] همچنین منابع اهل سنت، او را قحطانی[۸] و منصور یمانی[۹] نیز خوانده‌اند. قحطانی منسوب به شخصی به نام قحطان است[۱۰] که عرب‌های یمن نسبشان به او می‌رسد.[۱۱]
💢خروج یمانی از نشانه ظهور
امام صادق(ع)
«قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْیَمَانِیُّ وَ السُّفْیَانِیُّ وَ الصَّیْحَهُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّهِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَیْدَاءِ؛
«پیش از قیام قائم پنج نشانه خواهد بود که همگی از علامات محتوم است: یمانی و سفیانی و صیحه و کشتن نفس زکیه و فرو رفتن زمین در بیداء.»
صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۶۵۰، ح۷.
💢در روایات،
قیام یمانی از علائم ظهور معرفی شده است. بر پایه روایتی در کتاب کمال‌الدین شیخ صدوق، از امام صادق(ع)، قیام یمانی در کنار صیحه آسمانی، خروج سفیانی، قتل نفس زکیه و خسف بیداء از نشانه‌های قطعی ظهور معرفی شده است.[۱۲]
💢به گفته برخی پژهشگران،۳۶ حدیث درباره قیام یمانی در منابع شیعه و سنی وجود دارد[۱۳]
و در بیشتر این روایات، به حتمی بودن قیام یمانی به عنوان نشانه ظهور اشاره نشده[۱۴]
و از روایات شیعی تنها در دو روایت،[یادداشت ۱] حتمیت آمده است.[۱۵] از این‌رو برخی از محققان، در قطعی بودن قیام یمانی به عنوان نشانه ظهور #تردید کرده‌اند[۱۶]
و به این استناد کرده‌اند که در برخی از نسخه‌های این دو حدیث،
#قید_حتمیت_وجود_ندارد[۱۷]
و احتمال داده‌اند که این قید از سوی راویان به حدیث اضافه شده است.[۱۸]
📚 پی‌نوشت‌ها:
↑ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۲۵۳-۲۵۲.
↑ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۲۵۵-۲۵۶؛ فتلاوی، رایات الهدی و الضّلال فی عصر الظّهور، ۱۴۲۰ق، ص۱۰۱.
↑ صدوق، کمال‌الدین، ج۱، ۱۳۹۵ق، ص۲۵۱.
↑ ابن طاووس، فلاح السائل،۱۴۰۶ق، ص۱۷۱.
↑ آیتی، «یمانی درفش هدایت»، ص۲۰.
↑ فتلاوی، رایات الهدی و الضّلال فی عصر الظّهور، ۱۴۲۰ق، ص۱۰۰.
↑ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۳۹-۴۰.
↑ ابن حماد، الفتن، دار الکتب العلمیه منشورات محمدعلی بیضون، ص۷۵؛ مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبه الثقافه الدینیه، ج۲، ص۱۸۳.
↑ ابن حماد، الفتن، دار الکتب العلمیه منشورات محمدعلی بیضون، ص۱۹۹.
↑ ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۷، ص۳۷۴.
↑ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۶.
↑ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۶۵۰، ح۷.
↑ مهدوی‌راد، «بررسی تطبیقی روایات یمانی از منظر فریقین»، ص۲۶.
↑ برای نمونه نگاه کنید به؛ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۳۲۸، ج۲، ص۶۴۹، ح۱؛ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۲۵۳، ۲۵۲؛ لیثی، عیون الحکم و المواعظ، ۱۳۷۶ش، ص۲۴۴؛ ابن طاووس، فلاح السائل، ۱۴۰۶ق، ص۱۷۱.
↑ آیتی، «یمانی درفش هدایت»، ص۱۷.
↑ آیتی، «یمانی درفش هدایت»، ص۱۷-۱۹؛ مهدوی‌راد، «بررسی تطبیقی روایات یمانی از منظر فریقین»، ص۲۶.
↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۳۱۰، ح۴۸۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۲۳۳.
↑ آیتی، «یمانی درفش هدایت»، ص ۱۹.
