سوال ۷۷: چرا وجود امام زمان (علیه السلام) لازم است؟
✅ پاسخ :
🔹 انسان برای اینکه خود و استعداد درونی اش را بشناسد و آن را در مسیر صحیح قرار دهد و به رشد و تکامل حقیقی برسد، به راهنمایی وحی نیاز دارد. این هدایت در قالب هدایت تشریعی و هدایت باطنی امکان پذیر است که توسط انبیاء و ائمه (علیهم السلام) انجام می‌شود.
آنچه امام زمان (علیه السلام) در دوران غیبت انجام می‌دهد با اقدامات او در زمان حضور و ظهور به لحاظ شکلی متفاوت است، اما اصل این وظایف را به عهده دارد. تفسیر قرآن و سنّت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) که دربردارنده احکام و دستورات دینی است و محافظت از آموزه های اصلی دین در برابر تحریف، با هدایت کردن علمایی که عهده دار تبیین دین در این دوران هستند، به نحوی که اصل اسلام حفظ شود؛ مانند اینکه برخی علما معتقدند امام مانع از اجماع علما بر امر خلاف دین می‌شود؛ در غیر این صورت، بر خلاف لطف الهی است.(۱)
هدایت باطنی مردم با اعمال ولایت بر دل ها و قلوب انسان‌ها وجه دیگر نیاز به امام در زمان غیبت است. پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) در پاسخ این پرسش که آیا شیعه در زمان غیبت، از وجود قائم فایده می‌برد؟ فرمود: «بلی. سوگند به پروردگارم که مرا به پیامبری برانگیخت، در دوران غیبتش از او نفع می‌برد و از نور ولایتش بهره می گیرند؛ همانگونه که از خورشید به هنگام قرار گرفتن در پشت ابرها…»(۲)
علاوه براین، به لحاظ عالم تکوین و آفرینش، لازم است در هر دوران، انسان کاملی وجود داشته باشد که واسطه فیض قرار گیرد و رابطه میان عالم ملک و ملکوت باشد. هر آنچه از جانب خداوند به بندگان می‌رسد، از طریق وجود این انسان کامل به دیگران خواهد رسید؛ همان گونه که آموزه های تشریعی و معارف توحیدی از طریق او به دیگران می‌رسد، واسطه فیوضات دیگر نیز هست.(۳) در دعا می‌فرماید: «لولا الحجه لساخت الارض باهلها؛ اگر حجت خدا نبود، مسلما زمین، ساکنانش را فرو می‌برد.»(۴)
سخن پیغمبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نیز بر همین نکته دلالت دارد: «ستارگان امان اهل آسمانند، اگر نابود شوند اهل آسمان نیز نابود می گردند. اهل بیت من امان ساکنین زمین می‌باشند، پس اگر اهل بیت من وجود نداشته باشند، اهل زمین نیز هلاک می گردند.»(۵)
البته باید به این نکته نیز توجه داشت که در دوران غیبت از بسیاری مواهب و الطاف حضور امام در میان امّت به نحو ظاهری محرومیم و بهره‌مندی از وجود امام به نحو کامل، مشروط به حضور و ظهور اوست. پس از ظهور، حضرت مهدی (علیه السلام) حکومت عدل جهانی را تشکیل می‌دهد که زمینه ساز رشد همه جانبه استعدادت و کمالات انسانی برای تمام مردم جهان است.
پی نوشت‌ها:
۱.انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، ص۱۹۴.
۲.فاضل قندوزی، سلیمان، ینابیع الموده، ج۳، ص ۳۰۸.
۳.امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص ۱۵۴.
۴.طبرسی، احمد، احتجاج، ج ۲، ص ۴۸.
۵.سبط بن جوزی، شمس الدین، تذکره الخواص الامه، ص ۱۸۲.
