سوال ۱۳۱: اگر هدف از خلق عبادت و بندگی اوست خداوند چه نیازی به عبادت و بندگی ما دارد؟
✅ پاسخ:
🔹 هدف خلقت انسان فقط بندگی نیست بلکه چند چیز است:
الف. علم و معرفت.(۱)
ب. آزمایش و امتحان(۲) که مراد از آزمون الهی کشف رازهای پوشیده و ناپیدا نیست؛ بلکه منظور از آن، فراهم آوردن شرایط برای رشد استعدادها و شکوفاسازی آن است.
ج. رحمت الهی(۳)
د. عبادت. «ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ» جن و انس را نیافریدم جز برای آنکه مرا عبادت کنند.(۴)
در این آیه، هدف اصلی خلقت عبادت خدای سبحان بیان شده است.
در رابطه با اینکه چرا عبادت الهی به عنوان هدف آفرینش ذکر شده توجه به چند نکته لازم است:
اولاً: بر اساس جهان بینی قرآنی، هر حرکت و عمل مثبتی که با انگیزه تقرب به سوی خدا انجام گیرد، عبادت است و عبادت منحصر به مناسک خاصی چون دعا و نیایش نیست.(۶)
ثانیاً: توجه به فلسفه عبادت. امیرمؤمنان(علیه السلام) میفرماید: «خداوند سبحان مخلوقات را آفرید؛ در حالی که از اطاعت آنها بی نیاز و از معصیتشان در امان بود؛ زیرا نه نافرمانی گناهکاران به او زیان میرساند و نه اطاعت مطیعان به او نفعی می بخشد».(۶)
خداوند به عبادتهای ما نیاز ندارد بلکه عبادت نیاز ما انسانهاست و آثار مثبت بسیاری در حیات این جهانی و آن جهانی ما دارد:
۱.عبادت نیازی فطری و مطلوبی ذاتی است؛۲. راهی به سوی خودیابی و رهایی از پوچی است؛ ۳. پرواز به فراخنای فرامادی هستی و گذر از تنگنای مادیت است؛ ۴. باعث کسب یقین میشود؛ ۵. عامل پیروزی روح بر بدن است؛ ۶. سلامت و آرامش روان میآورد؛ ۷. ربوبیت و ولایت بر نفس و تسلط بر قوای نفسانی میآورد؛ ۸. باعث تقرب به خدا میشود؛ ۹. پشتوانه اخلاق و ایمان است؛ ۱۰. پشتوانه قانون و اجتماع است؛ ۱۱. عامل پرورش نیکخواهی است؛ ۱۲.عامل تربیت و سازندگی است(۷)
نتیجه: خداوند به عبادات ما نیاز ندارد بلکه عبادت عامل پیشر فت و تکامل میشود و در حقیقت ما به عبادت نیاز داریم.
📚 پی نوشت ها:
۱. طلاق/ ۱۲.
۲. ملک/۲
۳. هود/۱۱۱
۴. ذاریات/۵۶
۵-انعام/۱۶۲
۶-نهج البلاغه، خطبه ۱۹۴
۷- ر.ک:حمیدرضا شاکرین، دینشناسی و فرق و مذاهب، قم: معارف، ۱۳۸۶.