سوال ۱۱۲: لطفا درباره زندگی و امامت امام هادی (علیه السلام) توضیحاتی بفرمایید.
✅ پاسخ:
🔹 علی بن محمد مشهور به امام هادی، دهمین امام شیعیان و فرزند امام جواد(علیه السلام) است.
در مورد تاریخ دقیق تولد آن حضرت اختلاف وجود دارد، بنابر نظر کلینی و شیخ طوسی، امام هادی در ۱۵ ذی الحجه سال ۲۱۲ق متولد شده است.[۱]
آن حضرت از سال ۲۲۰ تا ۲۵۴ق به مدت ۳۳ سال، امامت را به عهده داشت. امام هادی(علیه السلام) با چند تن از خلفای عباسی از جمله متوکل همزمان بود و بیشتر سال‌های امامت را در سامرا تحت نظارت حاکمان عباسی گذراند.
از زندگی امام هادی، امام جواد و امام عسکری(علیهم السلام) در مقایسه با دیگر ائمه شیعه، اطلاعات چندانی وجود ندارد. برخی از پژوهشگران عمر کوتاه این امامان، محصور بودن آنان و غیرشیعی بودن نویسندگان کتب تاریخ در آن روزگار را از علل آن دانسته اند.
بر اساس نقل مشهور و معروف امام هادی(علیه السلام) بعد از شهادت پدر بزرگوارش امام جواد(علیه السلام)،در سال ۲۲۰ق در ۸ سالگی به امامت رسید.
متوکل عباسی در سال ۲۳۳ق تصمیم گرفت امام هادی را از مدینه به سامرا ببرد. بدگویی برخی افراد علیه امام هادی، و همچنین گزارش‌های حاکی از میل مردم به امام دهم شیعیان را، دلیل تصمیم متوکل عباسی برای احضار علی بن محمد(علیه السلام) به سامرا ذکر شده است.[۲]
بزرگان اهل سنت علم، سخاوت، زهد و عبادت امام هادی(علیه السلام) را ستوده اند.
امام دهم در زمان حکومت معتز عباسی مسموم شده و به شهادت رسید. امام عسکری(علیه السلام) در تشییع جنازه پدر، قبل از آنکه خلیفه عباسی در تشییع شرکت کند، بر جنازه پدر نماز خواند. سپس آن را در یکی از خانه هایی که حضرت در آن زندانی بود، به خاک سپردند.
از امام هادی (علیه السلام) چندین دعا و زیارت نامه برجای مانده است که از مشهورترین آنها زیارت جامعه کبیره است. این زیارت دارای سند صحیح بوده و از نظر بلاغت نیز در بالاترین درجه قرار دارد. شروح متعددی به فارسی و عربی بر این زیارت نوشته شده است. زیارت جامعه کبیره متضمن مفاهیمی بسیار عالی و مطالبی بدیع است.
از دیگر زیارات بر جای مانده از امام هادی (علیه السلام)، زیارت غدیر است که در آن هم خصوصیات و ویژگی‌های حضرت علی (علیه السلام) و هم حادثه غدیر ذکر شده است.
📚 پی نوشت ها:
۱. کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۷؛ طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۱۸ق، ج۶، ص۱۰۴.
۲. سبط ابن جوزی، تذکره الخواص، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۴۹۳.
